بسم الله الرحمن الرحیم

چهره معمایی زرتشت؟؟؟

گردآوری شده برای نخستین بار

رکن اصلی هر دین پیامبر اوست. در میان چهره های تاریخی کمتر کسی می توان یافت که مانند زرتشت چهره معمایی داشته باشد وتا این حد درباره او مطلب ضد و نقیض گفته شود. تاریخ زندگی زرتشت بسیار تاریک ومبهم است.

 گروهی از نویسندگان و محققان در تاریخی بودن شخصیت وی شک و تردید می کنند و شخصیت او را افسانه ایی دانسته اند( تاریخ و تعالیم زردشت، حسام نقبایی،مقدمه – تاریخ ادیان ، علی اکبر ترابی ص 242 و 243 – تاریخ ایران ،عبدالله رازی همدانی پاورقی ص 119 ،ژان کلنز(از نامدارترین پژوهشگران اروپایی اوستاشناسی)، مقالاتی در باره زرتشت و دین زرتشتی،ص113)

 برخی دیگر او را شاگرد ارمیای نبی در فلسطین  دانسته اند که در اثر اتفاقی مبهم مورد خشم ارمیای نبی قرار گرفته و از فلسطین به سمت ایران آمد. (تاریخ طبری، نشر اساطیر ، ج 2 ص 456- ابن اثیر ، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران ، انتشارات موسسات مطبوعات علمی ج3 ص 105 –  شرف الدین فضل اله حسینی ، المعجم فی آثار ملکوک المعجم ، انتشارات انجمن اثار و مفاخر فرهنگی ص 225)

 اگر شخسیت تاریخی زرتشت را بپذیریم، درباره عصر زرتشت اختلاف آراء و روایات تاریخی به قدری شدید است که ابدا صلح و سازشی میان آنها نمی توان یافت.

تاریخ پیدایش زرتشت 

1-      شاگردان ارسطو زرتشت را شش هزار سال پیش از وفات افلاطون (متوفی به سال 347ه.ق) ذکر کرده اند (مزدیسنا و تاثیر ان در ادب پارسی ص 65)

2-      مورخان اسلامی مانند مسعودی (البنیه والاشراف ص 81) دینوری (الاخبار الطوال ص 28) حمزه اصفهانی(سنی ملکوت الارض و الانبیا ص 27) طبری (تاریخ طبری ج1 ص 561) ابن اثیر (الکامل فی التاریخ ص 146) ابن الندیم (الفهرست ص 25) شهرستانی (مدل و نحل ص 124) و... زرتشت را محاصر (( گشتاسب)) دانسته اند. مطابق این تواریخ باید تولد زرتشت را حدود 600 سال قبل از مسیح دانست.  

3-      پروفسورآرتور کریستینسن عصر زرتشت را 1000سال پیش از میلاد مسیح می داند. (مزدا پرستی و ایران قدیم ص 30)

4-      جان ناس عصر زرتشت را بین دو تاریخ 660 یا 1000سال قبل از میلاد می داند. (تاریخ جامع ادیان ترجمه علی اصغر حکمت،ص302 )

5-      ویل دورانت حیات زرتشت را بین قرن شش و ده قبل از میلاد می داند.(تاریخ تمدن ، ج1 ص536 و 537)

6-      سرپرسی سایکس در کتاب تاریخ ایران خود (ج1 ص137) زمان زرتشت را 640 سال قبل از میلاد مسیح می داند.

7-      دکتر معین در کتاب مزد یسنا و ادب پارسی در صفحه 67: زمان زندگی زرتشت از 1100سال پیش از مسیح پایین تر نیست.

8-      پرفسور مازندی در کتاب پارسیان اهل کتابند (ص24) تاریخ تولد او 1000 سال پیش از مسیح می داند.

9-      موبد فیروز آذر گشسب در کتاب گاتهای خود (ص2) زمان زرتشت را 1000 الی 1750سال قبل از مسیح می داند.

10- دکتر موبد یار کوروش نیک نام (دکتری فلسفه زرتشت و نماینده زرتشتیان در مجلس هفتم) در وب سایت خود زرتشت را متعلق به 8600 سال پیش می داند.

11- موبد یار مهران غیبی (عضو هیئت علمی دانشگاه ) در صفحات شخصی در اینترنت تولد زرتشت را بین چهار الی پنج هزار سال پیش می داند.

12- دکتر جلیل دستخواه در اوستا (ص12) زرتشت را متعلق به 800 الی 1500سال پیش از مسیح می داند.

13- ابراهیم پورداوود ( بزرگترین محقق زرتشتی ) در ابتدا کتاب (گاتها) خود و در مقدمه می نویسد : حقیقتا نمی دانیم محل ولادت و زمان زندگی زرتشت کی و کجا بوده است

14- موبد اردشیر آذر گشسب می نویسد: در آغاز این گفتار باید اعترافنمایم که ما هنوز به تاریخ درست ظهور زرتشت دسترسی نداریم(مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان ص 16 )

15- پور داود(بزرگترین محقق زرتشتی) می نویسد: اردیویراف نامه(از کتابهای تاریخی زرتشتیان) و برخی از کتب زرتشتیان زمان زندگی زرتشت را 300 سال پیش از حمله اسکندر معرفی کرده اند . در (کتاب) بندهشن(از منابع تاریخی زرتشتیان) آمده است 258 سال پیش از برهم خوردن سلطنت هخامنشیان.  ابوریحان بیرونی هم با بندهشن موافق است (گاتها ، انتشارات اساطیر ، صفحه  46 - 47 - 48 – 51)(چون حمله اسکندر در 334 پیش ازمیلاد اتفاق افتاده است پس طبق برخی کتب تاریخی زرتشتیان زمان زندگی زرتشت حدود سال 600 قبل از میلاد است)

حال باید پرسید که این همه اختلاف ( چند هزار سال) ناشی از چیست؟

نکته جالب اینکه که برخی از جزئیات زندگی زرتشت از قبیل نام دوستان، نام پسر عمو، نام پدر و مادر و دیگر آشنایان وی و حتی نام غذاهایی که میخورد. امروزه به زعم زرتشتیان باقی مانده است اما از زمان زندگی او هیچ اثر درست و قابل استنادی نیست.

مطلب جالبتر اینجاست که تقویم رسمی زرتشتیان تولد زرتشت رو مربوط به حدود  1700 سال پیش از مسیحیت میداند. چه کسی صحیح می گوید؟ موبدان ، پژوهشگران ، تاریخدانان گذشته ، کتب تاریخی زرتشتیان ، تقویم رسمی ؟؟؟

زادگاه زردشت

در مورد زادگاه زرتشت نیز اختلاف بسیار زیاد هست. آذربایجان یا فارس یا ری یا بلخ یا مرو یا هرات و یافلسطین؟

برای اینکه مطلب زیاد نشود فقط به یک جمله از دکتر معین اکتفا می کنیم: زادگاه زردشت هم موضوعاختلاف بسیار است که همچنان لا ینحل مانده است(مزدیسنا وادب پارسی ، ص50)

حال که مشخص شد درباره شخصی صحبت می کنیم که واقعا تاریخ آن مجهول است. در مورد اوستا بعدا صحبت خواهیم کرد ولی مطلبی که باید اینجا گفته شود این است که قدیمی ترین نسخه اوستا مر بوط به سال 1325 میلادی هستکه در موزه ایی در دانمارک وجود دارد. حال اگر همان تقویم زرتشتی که 1768 سال قبل از مسیح هست رو ملاک قرار دهیم 3093 سال از اوستا هیچ نسخه و برگه ایی قدیمی تر یافت نشده هست.باید پرسید زرتشتیان چگونه به این پرسش(فاصله تاریخی) پاسخ خواهند داد؟آیا کتاب مقدسشان همان است که 3093 سال قبل تر بوده است؟

اگر 8600 سال دکتر نیک نام رو ملاک قرار دهیم 7275 سال از اوستا هیچ نسخه ایی وجود ندارد؟آقای نیک نام که نماینده زرتشتیان در مجلس بوده است واقعا چه جوابی دارد؟

در مورد قرآن ما صفحاتی از قرآن داریم در موزهای کشورهایی اروپایی مانند انگلیس وآلمان مربوط به قرن اول هجری. قرآنی داریم در موزه رضوی منتسب به امام علی (ع).

در ضمن این مطلب شایان ذکر است که در روایات ایرانیان قبل از اسلام جز اهل کتاب به حساب می آمدند و در اصطلاح مجوس¹ گفته می شدند و در هیچ روایاتی اسم پیامبر ایرانیان زرتشت نیامده است.حتی در تورات و انجیل نیز نام مجوس هست ولی خبری از زرتشت نیست. وبه زعم برخی مجوس غیر از زرتشت است و ایرانیان به خاطر مجوس بودن اهل کتاب شمرده شدند نه زرتشت.

1-مجوس کلمه فارسی هست که به زبان عربی راه یافته است و دو معنی برای مجوس وجود دارد :

الف)مجوس بر وزن صبور، مردی بود با گوش های کوچک(تاج العروس، بیروت، مکتبة الحیاة، بی تا، ج4، ص245)

ب)مجوس همان مگوش (مغ) است و از جمله واژه‌هایی است که با نشان «ش» باستانی به ما رسیده و در اینجا «ش» به «س» برگشته است (پور داود.یسنا-75)